Este ano houbo unha nova localización a maiores das que adoita haber. Esta zona foi a praza do Campo Castelo, onde foi instalado o castro de  Taranis, un asentamento castrexo con programación propia. Con este gran proxecto pretendíase revalorizar esta zona dándolle un maior protagonismo. Para iso, a  edila de Mocidade Rosana Rielo mantivera reunións cos empresarios da zona para comunicarlles a actividade que se estrearía nesta edición. O asentamento de  Taranis tiña programadas vinte e catro actividades para toda a familia como foron: talleres de armadura, talleres de candeas, manualidades, actuacións en vivo, unha selección de xogos infantís, confección de artesanía, construción de armamento, contacontos  mitolóxicos, animación para o público adulto, queimada popular, recreación de loitas, combates antigos e  ogham (alfabeto  ogámico).

A asociación Cohors III Lucensium incorporou outra das novidades desta edición, a torre de asalto, que con oito metros de altura e tres toneladas de peso foi instalada diante do Consistorio. Susténtase sobre unha forte base con rodas de madeira maciza, as cales pesan corenta quilos cada unha, e leva tres eixos duns cento trinta quilos cada un que as unen. A torre ten tres pisos e no segundo hai unha ponte levadiza. Tamén dispón de dez troneras para que os seteiros poidan  colocarse  para lanzar frechas. O obxectivo destas armas de asedio era bater as defensas inimigas, pero ademais eran significativas a nivel psicolóxico, porque asustaban ao inimigo e reforzaban o ego do exército atacante. Este enxeño que se empregou nas guerras da época romana e que foi construído unicamente para esta festa causou gran interese e expectación entre o público de Lucus Augusti. Púidose entrar a vela durante os tres días que durou a festa. A torre foi construída por unha empresa de Outeiro de Rei, municipio veciño, que se chamaba Wood Models. Tardaron uns tres meses en levantala entre oito homes e o material para facela foi madeira de piñeiro vermello.

puro de cor ouro e foi utilizada entre os anos 13 e14 d. C., na época do emperador Augusto. Nas moedas podía verse no seu reverso unha  cuadriga na que vai cabalgando  Tiberio, celebrando así o seu décimo quinto aniversario da chegada ao poder e tamén a un xabaril, o distintivo da  Cohors III  Lucensium. No  anverso podíase ver o rostro do emperador Augusto e a inscrición en latín: “ Caesar  Augustus  Divi e  Pater  Patriae (“Pai da Terra” ou literalmente “Pai da Terra dos meus Pais”). Destas moedas a asociación fixo dez mil unidades e para iso contaron coa colaboración do  Concello de Lugo, a Deputación e algunhas empresas. Estas moedas foron repartidas entre todos os establecementos que se apuntaron a esta iniciativa e que estiveron sinalizados cun distintivo da asociación que a promove e puidéronse cambiar por un valor de dous euros.

Con elas púidose pagar nos establecementos asociados, aínda que as voltas dábanse en euros. Acabado Arde Lucus, as persoas que quedaron con áureos e quixeron cambialos por euros puideron facelo no banco oficial do Arde Lucus, situado no numero 24 da rúa da Cruz.

A asociación Terra Cópora organizou unha exposición sobre medicina romana na que se puideron ver reproducións de elementos cirúrxicos da época e estivo situada na entrada do Hospital Universitario Lucus Augusti (HULA). Esta asociación realizou unha das actividades máis sorprendentes, a curación dun soldado romano por un médico militar. Eles tamén instalaron un muíño e un tear para representar como era a vida nun poboado celta e dunha unidade militar romana. Doutra banda, a asociación Cívitas Lucensis realizou talleres de tiro con arco, de elaboracións con coiro, xogos e cetrería.

A asociación Caetra  Lucensium levou ao campamento cabalos, coellos e galiñas. Alí tamén se puido participar nos talleres que tiñan organizados: de plantas medicinais, para traballar o coiro e outro de tipografía romana no que se puido ver o “tabelión” romano, un home que en Roma estendía por escrito as cláusulas dun negocio xurídico para que servise de proba entre as partes. O que hoxe coñecemos como un notario. Tamén houbo demostracións e unha exposición das pezas de artesanía que se realizaron nos talleres durante todo o ano. Alberto Sánchez é o presidente desta asociación que se dedica á recreación histórica e comentou que son especialistas en representar a vida nos primeiros séculos da nosa era e que iso, unido ao auxe que xera o Arde Lucus, causou que lles chamen doutros lugares. Tamén foi xente doutras cidades para ver como traballaban e coller ideas do que eles facían. A pesar de todo, explicou que a festa non daba para abastecerse todo o ano, simplemente sobrevivir, xa que teñen moito gasto en material.

A chama romana volveu arder de novo na cidade de Lucus Augusti. Todos os cidadáns, xa fosen foráneos ou visitantes, terían que deixar atrás todos os conflitos e guerras que tivesen para poder asistir en paz e concordia ao advenimento da nova urbe. O prendido da chama foi levado a cabo por Rosana Rielo, exedila de Mocidade e tamén estivo alí a edila de Benestar Social, Carmen Basadre, caracterizada da deusa Equitas, que representaba a xustiza e a imparcialidade. Ela saudou a todos os que estaban alí presentes, incluídos os do movemento 15-M.

No primeiro día de Arde Lucus, como xa é tradición, inaugurouse o  macellum (mercado), con decenas de postos de todo tipo de artesanía e de produtos de alimentación. Para algúns era a primeira vez que acudían a este evento, outros xa eran veteranos, pero todos viñeron con moita ilusión. A pesar de todo, recoñeceron que o momento de crise que se estaba vivindo non era o mellor e que os resultados económicos non foron tan bos como esperaban. Un dos artesáns, ao que non lle faltaba o ánimo, comentou que esta era unha festa que estaba moi ben organizada, con moita animación, con moita afluencia de xente e que o pasaba ben, xa que para el era unha celebración moi bonita.

Un dos lugares máis visitado estes tres días foi o dos Castra Lucus Augusti, onde se atopaba un dos puntos de principal interese do Arde Lucus. Alí púidose ver a peculiar forma de vivir dos seus habitantes. Os Castra (en singular Castrum, fortaleza) eran fortificacións militares do imperio romano, aínda que orixinalmente foron castros celtas que adoitaban asentarse en emprazamentos elevados, no alto de outeiros ou cerros. Estes poboados estaban amurallados e rodeados de fosos para garantir a súa defensa. Neles adoitaba haber unha torre de vixiancia que dominaba amplas extensións de terreo que lles permitía avistar con tempo as incursións inimigas.

Os Castra lucenses estiveron situados no Carril dás Estantigas e todo o que foi a visitalo era benvido a coñecer o campamento romano. Na entrada había un altar onde as familias que alí vivían veneraban aos seus deuses. Despois, nun ambiente máis pagán, gozábase da comida, a bebida e o xogo. E é que alí non faltaban suculentos manxares, nin xogos de mesa propios da época: as tabas (consistían no lanzamento duns ósos a modo de dados), os dados, o tesserae (é probablemente o xogo máis popular entre os adultos romanos e eran dados romanos moi similares aos actuais), a tabula lusoria (o que hoxe chamamos tres en raia) ou o xogo do muíño (é un xogo de estratexia abstracto de mesa para dous xogadores).

Ao carón do campamento, un grupo de aldeáns coceu cuncas e vasos de arxila. O proceso foi longo, xa que durou sobre unhas oito horas, porque deben cocerse moi lentamente para evitar que rompan as vasixas. O forno que se vía alí foi construído para a ocasión e era unha maqueta dos restos dun forno romano achado na capital lucense, máis concretamente no barrio da Tinería. Esta creación dunha cocción cerámica da época romana foi realizada polos alumnos da escola de Arte Superior de Deseño Ramón Falcón. Para iso construíron un  forno cerámico que era unha fiel reprodución do que usaban os romanos. Con iso queríase afondar nas técnicas e coñecementos que utilizaron estes para a elaboración de produtos e obxectos de olería na cidade de Lugo.

Outra das partes máis visitadas foi a tenda do centurión. Nada máis entrar podíase ver o escritorio do máximo responsable da centuria e sentado ante el daba as ordes e tomaba notas nas Tábula Cerata (trátase dun pequeno ferro de madeira, con relevo plano cara ao centro, no que se vertía a cera quente, normalmente pintábanas de negro. Unha vez endurecida a cera. Podíase escribir nela cun punzón coñecido por Stilus. Usábanse para escribir notas de contabilidade, cartas, contratos…). Sobre a mesa tamén había varios papiros, un tinteiro e un pergamiño de pel de animal. A cama do centurión estaba provista dun somier elaborado con cordas, nada que ver co que podías atopar nun habitáculo castrexo, onde as camas eran de palla e estaban instaladas no chan. As dos máis pequenos estaban feitas de xuncos e o fondo estaba cuberto de palla. O toque de calidade e comodidade dábano as peles de animais coa que se cubrían.

Outro dos eventos máis vistoso e que máis público atrae é o circo, que este ano trouxo un espectáculo novo no seu programa, “A vinganza das Amazonas”, na que se mesturaron combates, danzas místicas, acrobacias e loita de gladiadores.

Tamén houbo pasarúas onde se simulaba a captura dun minotauro, pero este non se quería deixar capturar e a súa resistencia causou un gran sobresalto entre o público que estaba por alí. O minotauro é un monstro, con corpo de home e cabeza de touro, que propagou o pánico polo centro histórico da cidade e causou unha infinidade de problemas aos soldados que tentaron capturalo. Esta escena foi outra das novidades deste Arde Lucus, que como se puido ver tivo moitas actuacións a pé de rúa.

Tampouco faltaron nestes días todas as actividades que ano tras ano xa se converteron en clásicos das festas, como as vodas e os  bautizos celtas, espectáculos de percusión e lume, a queima da muralla, as carreiras de  bigas, as representacións teatrais, o pregón, a fundación da cidade polo emperador César, que este ano foi interpretado por Andrés Rubinos Fernández, o nomeamento do  Civis  Honoris, os desfiles, recreacións de culturas prerromanas e unha infinidade de actos máis cos que se tentou que todo o mundo gozase desta celebración.

Algo que xa representa a esta festa é o himno oficial do Arde  Lucus. Os alumnos da escola de Imaxe e Son, xunto cos bolseiros e profesionais foron os encargados de facer a gravación deste himno. Tratouse dun traballo no que tomaron parte os lexionarios da  Cohors III  Lucensium, vestidos cos seus equipamentos de soldados romanos e que está patrocinado pola Fundación TIC. Este traballo audiovisual engadiuse ao CD musical que gravaron os membros da  Cohors III  Lucensium nos estudos Miño Media do Corgo.

Na xornada do domingo houbo o desfile dos colexios, nos que participaron un total de catorce, o que deixou de manifesto o gran esforzo que realizou este colectivo por facer desta festa un referente o máis rigoroso posible en canto á moda da época. Foron moitas as persoas que dedicaron semanas de traballo a realizar estes traxes, mesmo apoiados por profesionais da confección, cos que os nenos desfilaron polo centro da cidade. Os pequenos deixaron a todos asombrados co vestiario que levaban cheo de imaxinación e colorido. O desfile serviu para que os nenos tamén puidesen formar parte da festa e a gozásen, pero principalmente para que aprendesen a historia da orixe da súa cidade. Eles acudiron a charlas e talleres, aprenderon a tocar os tambores e sobre todo aprenderon o que é traballar en equipo.

O acto onde se descubriu o monumento co que se quixo simbolizar o irmandamento entre os pobos romano e celtas  levouse a cabo ao final na praza Horta do Seminario, xa que se considerou que alí harmonizaba mellor coa contorna. En principio estivo previsto que a súa localización fose na rúa Bispo Aguirre. Ao evento acudiron as lexións romanas e as tribos castrexas, á parte do público alí congregado. O monumento é un conxunto de varas de ferro que terminan en distintos símbolos de ambas   sociedades, desde cabezas de animais ata un trisquel e presentouno a edila de Benestar Social, Carmen Basadre.

Como algo anecdótico pódese dicir que os organizadores do Arde Lucus foron figurantes no proxecto que Luís Tosar realizou durante o primeiro semestre do 2012 nas provincias de Lugo e Ourense. Tratábase dunha película de temática romana que levou por título “Galaicus”. Membros das sete asociacións culturais, que se encargan da organización da festa, convertéronse en soldados e centurións na gran pantalla. A película está protagonizada e producida polo actor galego Luís Tosar e recreou a chegada do pobo romano a terras galaicas. A trama desenvólvese no ano 137 a. C. Tras a morte de Viriato e a rendición dos pobos lusitanos, chegou a estas terras o procónsul de Roma, Décimo Xuño Bruto, encarnado por Tosar, que desencadeou a gran batalla entre castrexos e romanos. Os produtores da película (Luís Tosar e Farruco Castromán como produtores e Rubén Riós, como realizador), xunto coa área de Cultura da Deputación que apoiou economicamente o proxecto, decidiron que os figurantes da película “Galaicus” fosen os membros das asociacións ,xa que eles conseguiran unha caracterización bastante fiel na elaboración dos traxes de romanos que adoitan empregar na festa.

O balance deste ano foi moi positivo, aínda que o alcalde José López Orozco quixo facer unha petición ao gremio da hostalería para que se implicasen máis na festa. Tamén criticou que durante o Arde Lucus retirasen as tapas, algo que forma parte da tradición de Lugo. Nesta festa implícase toda a cidadanía e cada un achega o que pode, pero o que nunca se debe perder son os nosos costumes. O alcalde instoulles a que investigasen sobre a cociña romana e os pratos que naquela época se elaboraban  para poder facer novas creacións culinarias que fagan que o Arde Lucus sexa aínda máis atractivo.

Tamén hai que lembrar que este ano o alcalde ditou un bando que estableceu unha serie de condicións para a circulación e a hixiene dos animais que participaron na festa, xa que son importantes nestes festexos, ademais de fundamentais para recrear a vida dunha cidade romana. Por iso, para poder moverse pola cidade tiveron que obter a pertinente autorización do servizo da policía local.

Outra das queixas que houbo este ano foi a dun grupo de artesáns debido á presenza de manteiros e vendedores ambulantes nos arredores do mercado e que ninguén fixo nada para desaloxalos. Lembráronlle ao Concello que eles tiveran que participar nunha poxa para conseguir a súa praza no mercado, o cal conlevou un custo, á parte de todas as demais cousas que lles esixían: carné de artesán, responsabilidade civil, estar dado de alta en autónomos… Os artesáns dixeron que, se non se aplicaban as normas de forma igualitaria para todos, deixarían de asistir ás festas.

Este ano incorporáronse á festa tres asociacións. A primeira,  Caetra  Lucensium, que naceu en febreiro do ano 2010. É unha asociación que integra a recreación romana e a dos pobos castrexos da Gallaecia. Pretenden abarcar todos os aspectos da vida cotiá da época, tanto desde o punto de vista civil como militar. É un colectivo moi activo formado por unhas cincuenta persoas que, á parte de tocar diferentes aspectos do pasado de Lucus Augusti, ofrecen moitas actividades no seu campamento.

Outra asociación é a de Cívitas  Lucensis, que naceu en marzo do ano 2010 e intégrana unhas trinta persoas. Foi creada por un grupo de pais que querían vivir a festa por e para os seus fillos e por ese mesmo motivo deseñaron actividades de carácter familiar e infantil. Como o seu nome indica pretenden ser unha cidade irmandada entre romanos e celtas demostrando que ambas   culturas poden coexistir en harmonía. Por último, está Trebas Galaicas, que se fundou en maio do   2011 e está formada por trece persoas. Eles recrean a vida dos pobos galaicos antes da chegada dos romanos, poñendo especial énfase na recreación da forma de vida, cultura, tecnoloxías, e formas de loita dos galaicos.

E como dixo no seu tempo Plinio o mozo. “Tanto brevius  omne, quante felicius tempus”. Canto máis feliz é o tempo, máis breve é.

Ata a próxima edición Arde Lucus.