Como novidade tamén se realizaron “As catas con  Baco”, que duraron catro días entre marzo e abril e estiveron a cargo de Isabel Lozano Verdes no Vello Cárcere. A principios do mes de maio realizouse o Ciclo de Cinema Arqueolóxico que empezou coa película “Enxeñería romana: Acueduto II”, á que lle seguiron “O enigma da tumba celta” e “O  Harén do Faraón Sol”. A finais de este mesmo mes iniciouse o ciclo de conferencias organizado pola asociación  Cohors III  Lucensium, que abriu coa disertación do historiador e  museólogo Felipe Arias Vilas sobre “Lucenses na historia: castrexos, galaicos, romanos,  suevos…”. A continuación, déronse outras conferencias, como a que ofreceu o catedrático de Xeografía da Universidade de Santiago de Compostela Rubén Camilo Lois González e que tiña por nome: “Organización das cidades con vistas ao turismo”. O arqueólogo municipal Enrique González falou sobre “A morte e a sociedade no Lugo romano” e o arqueólogo Iván A. Álvarez Merayo sobre “A minería  aurífera romana nas montañas do  Caurel”. A  museóloga e directora do Museo Provincial de Lugo Aurora Balseiro García falou sobre “Terra  auri. Ouro e ourivaría antiga” e Enrique  J.  Alcorta Irastorza, arqueólogo, disertou sobre “Cerámica e numismática romana”. O arqueólogo Celso Rodríguez Cao deu a conferencia sobre “O Templo de Mitra” e a escritora e investigadora Ana Mar Fraga Rábade deu outra que levou por título “Habitando a Terra”. Este colectivo preparou unha cerimonia de conta atrás para o inicio do Arde  Lucus  que levou a cabo nas escaleiras do bispado acompañado dun breve discurso e colocouse unha maqueta con plantas no xardín da  Mosqueira para que fose anunciando os días que faltaban para o inicio da festa.

A unidade base das moedas romanas foi o ”AS”. En  Lucus  Augusti tamén se utilizou o “Dupondio” ou “Dobre  As” e o “Sestercio”, que equivalía a catro ases na época de Augusto. Todas elas feitas en bronce excepto o “Quinario” e o “Denario”, que estaban feitos en prata e o “Áureo”, que era de ouro e equivalía a catrocentos ases. Faltan os “Semises”, que valían medio As. Neste día acuñáronse cinco mil pezas para a festa que equivalían a dous euros. Inicialmente as moedas eran acuñadas en Roma e trasladábanse desde alí a outros puntos do imperio. O seu transporte ocasionaba un gran gasto, por iso establecéronse  cecas noutros puntos dominados por Roma.

A moeda oficial castrexa deste ano era unha recreación dunha moeda Ibérica, concretamente dunha  Ceca  Bolskan (Huesca) fundida en bronce e datada entre os anos 150 e 101 a. C. No  anverso aparecía un busto masculino mirando cara á dereita, así como o signo Ibérico “ BO” que representaba o inicio e o final do nome de  Ceca. O busto aparecía  barbado e con  torques, sendo probablemente a imaxe do heroe fundador da cidade. No reverso aparecía un xinete con lanza a dereita e a inscrición  Amhais’19. O cabalo pousaba as patas traseiras sobre a liña da lenda e as dianteiras aparecían levantadas. A representación destes xinetes relacionábase coas moedas acuñadas en  Sicilia polos  Mamertinos e que foron traídas á península Ibérica polos mercenarios ibéricos e  celtiberos enviados ás guerras  Púnicas, onde aprenderon a técnica do combate con lanza dacabalo. Acuñáronse tres mil pezas que se venderon a dous euros.

O día trece, no Vello Cárcere, presentouse a documental “Peplum” do director Eugenio Rodríguez  Rigo. Este centrábase na rodaxe dalgunha das grandes escenas bélicas da película “Espartaco” de  Stanley  Kubrick en España en outubro de 1959, que á súa vez estaba baseada nunha novela de  Howard  Fast. O documental recorreu ao testemuño dun dos actores españois daquela película, que era un dos oito mil cincocentos soldados do exército de terra que formaron parte como extras nas escenas rodadas en Colmenar Viejo, Madrid. Fixo de  centurión das lexións de  Craso na película e, neste ano, tiña oitenta e tres anos e era o avó do director. A documental foi presentada en festivais e despois estivo dispoñible na internet. Nel aparecían membros de varias asociacións de Lugo: Mercenarios Galaicos,  Cohors  Praetoria e  Senatus, que rodaron imaxes de ambiente en Lugo e unha batalla en Friol. 

Tamén este día realizouse a entrada das lexións a través da Ponte Romana   ao mando do xeneral Cayo  Antistio “O Vello”. Antes de acceder á cidade, augúres deron a bendición ás tropas e aos seus estandartes nas Termas Romanas. Este acto foi o preludio da festa que se iniciaría ao día seguinte.

O Arde  Lucus deste ano celebrouse os días 14, 15 e 16 do mes de xuño. A primeira xornada da festa sorprendeu aos lucenses cunha escultura que apareceu instalada entre o cruzamento da avenida Ramón Ferreiro coa rúa Ánxo López Pérez e era un monólito temporal. A obra foi creada polo artista Felipe Molina, máis coñecido como  Pipe Molina, e foron dúas esculturas que representaban a un soldado romano e outro castrexo asinando a paz. Fixéronse con  poliespán porque necesitaba un material lixeiro, non tiña a nobreza da pedra ou os metais, pero o resultado era moi convincente e eran desmontables para poder facelas con maior envergadura e desprazalas mellor. A estatua fora encargada polo  Concello e segundo eles, acabada a festa, non quedaría instalada en ningún lugar. Así pois, este ano non houbo escultura conmemorativa Arde Lucus, rompía así unha tradición que deixara pezas moi representativas na cidade.  

 Debido a que a festa cumpriu dezaoito anos, organizouse unha exposición no Vello Cárcere na que se contaba a historia do Arde Lucus. Fíxose un percorrido pola súa historia e como xurdira a idea da súa celebración. A mostra compoñíase dunhas cento cincuenta fotografías, que parte eran do  Concello e parte das asociacións e complementáronse con varias proxeccións audiovisuais. Na exposición íase debullando a festa ano por ano, desde que se empezou a celebrar no ano 2002 ata os nosos días. O evento foi feito en principio para os mozos, na que xogou un papel importante a asociación recreativa e cultural Ilusión Arte, que durante seis  anos consecutivos foi a encargada de recrear o Lugo romano. No ano 2003 chegou o circo romano e o  Macellum (mercado) e así foi crecendo un pouco máis en cada edición. No ano 2007 naceu unha das asociacións máis activas: a  Cohors III  Lucensium e un ano máis tarde implicáronse os colexios. Xa no 2009 xurdiron máis asociacións de recreación histórica. No 2011, Arde  Lucus conseguiu a categoría de Festa de Interese Turístico Gallego e no 2017 converteuse en Festa de Interese Turístico Nacional.

Sobre as nove da noite empezou o partido de  Harpastum, que enfrontou aos romanos e castrexos. Este era un deporte que practicaban os soldados romanos no seu tempo de lecer mentres non había guerra e servíalles para manterse en forma e estar preparados para a loita, cando esta chegase. Este deporte era moi practicado naquela época e volveu a Lugo da man de tres asociacións que, na chaira do Pavillón Municipal, organizaron un partido onde ambos   bandos se enfrontaron . Cada equipo estivo formado por dez xogadores. Pola parte castrexa xogou a asociación Mercenarios Galaicos e pola dos romanos, a asociación  Caetra  Lucensium e a Garda  Pretoriana.

 Ao final do partido realizouse unha invocación aos deuses, un axustizamento e a crucifixión dun castrexo. Ao finalizar entregáronse os trofeos ao equipo gañador. As tres asociacións que se encargaron de realizar este partido documentáronse sobre o xogo e sobre como o xogaban os romanos co fin de ofrecer unha práctica o máis real posible. Este é un deporte que garda moito parecido co rugby e no que vale case todo á hora de disputarse a pelota.

Como ben se dixo antes o Arde  Lucus deste ano foi especial, non só por ser o número dezaoito, senón tamén pola despedida da súa impulsora, Carmen  Basadre, que dixo adeus á concellería de Cultura e á política municipal, desde a cal promocionou esta celebración que conmemora a fundación da cidade. Lara Méndez, a alcaldesa de Lugo, sinalou que sería impensable un Arde  Lucus sen Carmen  Basadre, xa que era a alma  mater da festa. Realizoulle un tributo polo labor desempeñado durante todos os seus anos de carreira política durante o acto de recepción ás asociacións locais e foráneas.

Ben entrada a noite celebrouse a  Murus Luci, onde se volveu a retar a romanos e a castrexos a competir nunha carreira ao redor do  adarve da Muralla. A proba consistía en dar unha volta enteira ao monumento. Os grupos tiñan que saír en direccións contrarias, é dicir, se os castrexos saían cara á dereita, os romanos facíano á esquerda. O límite de participación era de duascentas persoas, cen por cada bando e a idade mínima de dezaseis anos. O custo desta actividade foi de tres euros e no prezo incluíuse a vestimenta.

Na xornada do sábado e de mañá cedo se puido ver a varias mulleres que se dedicaban ao proceso de elaboración e fiado do liño e da la. Elas pertencían á asociación de San Bartolomeu de Insua, que colaboraban desde facía sete anos co colectivo Terra  Copora.

A artesanía e os oficios son a referencia en campamento de  Tir  Na  N’ og, donde se reproducían  e elaboraban colares de contas de vidro, que facían cun forno artesanal. Este o alimentaban cun fol movido a man e era unha imitación dun pequeno forno de época que fora achado en Dinamarca. En Ourense localizouse outro forno de grandes dimensións no que se sopraban vidros de tamaño máis grande, non tan pequenos como os que eles facían.

As pezas de xoiería e as armas castrexas foron o centro de atención da exposición de Clan de Breogán, onde se puido ver unha colección de herbas naturais autóctonas, moi apreciadas na antigüidade polas súas propiedades, sobre todo o visgo. A flor do toxo, a cola de cabalo e a ortiga eran algunhas das máis comúns naqueles tempos. Entre as pezas de ourivaría que expoñían destacaron as reproducións das diademas do castro de Santa Tegra e de Cangas de  Onís, varios  torques, algúns coas terminacións propias de Galicia e outros con cabezas de lobos, máis habituais noutros puntos de  Hispania.

A festa anexiona cada ano a máis xente e nesta edición os membros da asociación Aspace estiveron no campamento da Garda  Pretoriana participando de forma activa en todas as actividades que se realizaron e tamén no desfile. Os membros de Aspace, pola súa banda, mostraron ao público que visitou o campamento como trataban na época romana ás persoas afectadas por algún tipo de discapacidade e como vivían o seu día a día.

Un dos espectáculos que destacou neste día foi o do ritual de investidura que fixeron os Mercenarios Galaicos da man dunha  meiga, o cal provocou moita expectación, do mesmo xeito que o fixo a exhibición da escola de gladiadores.

Ars  Dimicandi, un colectivo italiano que acode desde fai sete anos ao Arde  Lucus, ofreceu unha veraz interpretación da loita, no que o propósito final non era a morte do rival, tal e como transmitían tantas películas da época. Este era un espectáculo ritual que buscaba unha pelexa duradeira con armas que picaban e facían sangrar pero que non cortaban. Nelas buscábase a catarse (redimir ao espectador das súas propias paixóns ao velas proxectadas nos loitadores do espectáculo e observar o castigo que conlevan, pero sen experimentar o devandito castigo persoalmente) do público co loitador para que detivese a pelexa tras a súa demostración de heroicidade, ao velo ensanguentado e sufrindo. Os gladiadores gregos usaban lanzas e atacábanse desde certa distancia e levaban un casco redondo e un escudo. Este tipo de loita pasou máis tarde a Italia e co paso do tempo impuxéronse as armas curtas, o que obrigou a poñer ás aos cascos, que na época de Augusto mesmo chegaban a tapar a parte dianteira da cara.

O  Senatus  Lucus  Augusti, presidido por  Xurxo Pintor, era un colectivo formado por trinta e dúas persoas que naceu no ano 2012. Os participantes eran todos homes entre os vinte e os setenta anos e encargábanse de dar vida ao Senado romano. Estaban organizados segundo a súa función na institución: maxistrados maiores (Cónsules,  Pretores e Censores), maxistrados menores (Edís e  Cuesteros),  tribunos da  plebe e  lictores, que conformaban esta institución que recreaba un espectáculo diferente en cada Arde  Lucus e, á vez, colaboraban con outros grupos nas súas representacións.

Este colectivo puxo en escena o xuízo que se lle fixo ao  liberto  Fumentum na sesión do Senado pola disputa establecida polo pago dos servizos dunha  meretriz, que estivo interpretada por unha  drag  queen. Ningún dos senadores estaba disposto a confesar, nin a arriscar o seu matrimonio polo medo a que  Ligeria revelase o que sabía deles ou a relación que mantiñan con ela. De aí o temor que tiñan a que ela falase máis do necesario para resolver o xuízo.

Os guións escribiunos Carlos  Maciñeiras, que era o guionista oficial e tamén  pretor. O Senado era un traballo conxunto e complicado, dado que era unha idea de todos os que o formaban e probábanse a facer moitas cousas para saber cal era a que máis lle gustaba para poder interpretar. Entrar nesta asociación non era fácil e debíanse cumprir unha serie de requisitos como que os candidatos teñan que ser presentados por tres persoas que formen parte do Senado, pasar un Arde  Lucus como convidado e estar presente nas comidas e ceas. Se a persoa ten capacidade para adaptarse ao grupo e interactuar con el, apróbase a súa admisión na asociación. Eles organizaron durante a festa un curso de debuxo, os  salvoconductos, xogos para os nenos e mesmo un  photocall para que todos se puidesen  fotografar con eles

Nesta xornada, como xa vén sendo habitual, celebrouse o desfile das asociacións ao redor da muralla. Aquí houbo momentos que crearon unha gran expectación, como o que protagonizaron a  Cohors III  Lucensium, que organizaron xunto a outros romanos chegados de diferentes partes do globo  terráqueo formacións en  Testudo cubríndose cos escudos. (Tamén coñecida polo nome de Tartaruga. Esta utilizábase polas lexións romanas durante o combate e moi particularmente nos asedios).

Tamén neste ano estivo presente a asociación cultural  Geto  Dacii de Moldavia, un colectivo que tenta recuperar e manter viva a historia dos seus antepasados e que se encarga de difundila por toda Europa. Formaron parte tanto do desfile como das actividades programadas nesta edición. A súa presenza en Lugo debíase ao contacto que tiveran con membros da  Cohors III  Lucensium no festival de Alba  Iulia, en  Romanía. Estes convidáranos a vir e participar nas festas e, aínda que naquel momento non puido ser, unhas semanas antes volvéronse a reencontrar en Alemaña e por fin decidíronse a vir visitalos.  Kastor era o presidente deste colectivo, un home  grande, cun casco con cabeza de paxaro,  coraza e cunha espada curva  dacia, á cal chamaban  Falx (provén do latín e significa fouce). Hoxe en día hai dúas versións, a variante longa que se utilizaba con dúas mans e a pequena, que era a que el traía e que se chamaba “sica”. Este tipo de espada foi a que obrigou ao exército romano a modificar o seu equipamento e reforzar as proteccións dos seus cascos, engadindo dúas pezas de metal. Eles gozaron moito da festa e estiveron realmente sorprendidos cos campamentos que visitaron e coa implicación da xente da cidade na celebración. Sen dúbida, quedaron ganas de volver e esperaban poder facelo ao ano seguinte.

Convidados nos  Castra participaron tamén dous viquingos do  North Cambridge en Gran Bretaña. Chegaron a Lugo da man dun amigo lucense que tamén vivía no seu país. Eles forxáronse na recreación histórica dos duelos entre viquingos,  sajones e  normandos tras ter  batallado en  Hastings. No Arde  Lucus tiveron que retroceder máis atrás no tempo para combater coas lexións romanas. Viviron a festa plenamente ataviados con traxes confeccionados a man por eles.

 Debido a que a festa celebrou a súa maioría de idade nesta edición, incluíuse un vídeo  mapping con tres creativos na porta de Bispo Aguirre, a de San Fernando e na porta da Estación. Na de Bispo Aguirre, o vídeo complementouse con contido histórico e nos outros dous lugares proxectouse unha espectacular recreación da muralla romana da cidade. Este último traballo estivo feito pola empresa  MBC Servizos Audiovisuais e contou con  Fluge Audiovisuais como provedor do equipo de vídeo.

Outro desfile que tamén é un clásico nesta festa foi o que realizan os colexios. Máis de tres mil alumnos e vinte e dous centros educativos desfilaron o domingo, a última xornada da festa, polas rúas da cidade. Estiveron acompañados por grupos musicais das asociacións “Son de  Lugh”e “ Devandoira”. Cada colexio levaba o seu estandarte e as súas cores distintivas. Algúns colexios complementaron as súas vestimentas realizando unha carroza que reproducía unha palloza castrexa con pequenos habitantes dentro, como fixo o colexio CEIP  Menéndez Pelayo. No colexio San José, por exemplo, construíron unha  biga romana. Realmente resultou un desfile impresionante tanto por magnitude como pola vistosidade das súas vestimentas.

E o Arde  Lucus despediuse cun acto de irmandamento entre as lexións romanas e as tribos castrexas. Isto foi simbolizado polas  Vestales, que preservaban o lume sacro da cidade, o cal simbolizaba o fogar de todos os lucenses, é dicir,  Lucus  Augusti. 

Este ano parece que todos coincidiron (asociacións, hostaleiros, comerciantes e veciños) á hora de dicir que houbo menos xente que outros anos. A fin de semana da festa coincidiu coa celebración dun dos festivais de música máis coñecidos de Galicia, O Son  do  Camiño, o cal restou moita afluencia ao Arde  Lucus. Pero nestes casos sempre hai que quedar co bo, xa que a festa gañou en calidade a todos os niveis, o que tamén é necesario ter en conta.

Este ano unha nova asociación uniuse ao Arde  Lucus. Foron as  Lucus  Icenas  Miliatore e nela participan once mulleres que representan a  Boudica, a raíña da tribo celta británica  Icena. Ela liderara aos pobos británicos contra o asedio romano, gañando varias batallas. Este colectivo representa  á muller guerreira, loitadora e con afán de superación. As participantes, que luciron traxes moi vistosos, participaron no desfile do sábado ao redor da muralla e realizaron un taller de maquillaxe para nenos e nenas.

Esta edición despedímonos cunha frase de  Quintiliano: “ Facilius  est multa  facere  quam  diu”, que vén dicir que é máis fácil facer moitas cousas que facer unha durante moito tempo.